Moving Maighdean Mhuire: Mass hysteria nó míorúilt diaga?
I rith samhradh na bliana 1985, bhí Éire corraithe leis an bparanormáltacht. Thosaigh dealbha diaganta den Mhaighdean Mhuire ar fud na tíre ag bogadh. Ach cad é a ghríosaigh na heachtraí seo? Cén fáth go raibh an Eaglais míchompordach leis an méid a bhí ag tarlú? Agus an míorúilt a bhí ann i ndáiríre, nó mass hysteria? Ar Seachtain, amharcann Doireann Ní Bhriain siar ar an bhliain inár thosaigh na dealbha ag bogadh. Foclóir: Ag urnaí: Praying Deabhóid: Devotion Foláireamh: Warning Diaga: Sacred Cráifeach: Religious Is iomráití: Most well-known Ar bhinn an tséipéil: On the gable on the church Iniúchadh: Inspection Iontaofa: Trustworthy Tairbhe a bhaint as: To benefit from Oilithreacht: Pilgrimage Míshocair: Unstable Frithghiniúint: Contraception An Mhaighdean Mhuire: Our Lady Clapsholas: Twilight Ag stánadh: Staring Samhlú: Visualisation Easpag: Bishop Díspeag: Belittle Maslach: Degrading Tua: Axe Lámhscríbhinní: Manuscripts Míorúilt: Miracle See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
20:42
--------
20:42
An troid ar son Sam: The Gaeltacht’s glory days
Tá lá de na laethanta is tábhachtaí san fhéilire ag teannadh linn, All-Ireland Final Day. Tá dhá chraobh bainte amach ag Dún na nGall cheana ach is iad Ciarraí an foireann is rathúla i stair peile na tíre seo agus iad sa tóir ar chraobh uimhir 39 i mbliana. Le stair shaibhir peile fhoireann Jack O’Connor agus draíocht fhoireann Jim McGuinness, amharcann Tadhg Evans, eagraí spóirt leis The Wicklow People, siar ar bhlianta órga na bhfathach peile seo. Foclóir: I bhfeighil: In charge Ré órga: Golden era Sean-naimhde: Old enemies Go smior: To the core Craobh: Championship Tréimshe: Period of time Tréaslú: Congratulations Athimirt: replay Dul san iomaíocht: To compete An lámh in uachtar: The upper hand Sár-choimhlint: Super contest Rogha na coitiantachta: The front runner Ní mar a shíltear a bhítear: Things are not as they seem A leithéid: The likes of Neodrach: Neutral Pointe beirithe: Boiling point See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
21:45
--------
21:45
‘Israel’ sa Ghaeltacht: Smaointe radacacha Desmond Fennell
Ba smaointeoir, scríbhneoir aistí agus fealsamh radacach é Desmond Fennell. Chuaigh a chuid tuairimí i gcoinne an ‘status quo’ go minic agus ní raibh eagla ar Fennell riamh snámh in aghaidh easa. Chruthaigh sé meas agus conspóid araon - cibé áit a ndeachaigh sé. Ach, ar chreid sé féin sna smaointe radacacha a bhí aige? Ar Seachtain, labhraíonn Toner Quinn, eagarthóir an leabhar ‘The Radical Thinking of Desmond Fennell’, faoin na barúlacha neamhghnácha chuir an tír ag smaoineamh. Foclóir: Snámh in aghaidh easa: Swim against the current Fealsúnaigh: Philosopher Athbheoigh: Revitalise Fostaíocht: Employment Ré ar leith: A distinctive era Dlúthchara: A close friend Athrú struchtúrach: Structural change Feiliúnach: Suitable Clár oibre: Agenda Fréamhacha: Roots Geilleagar: Economy Neamhspleách: Independent Athmachnamh: Rethink Dioscúrsa: Discourse See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
21:01
--------
21:01
Agóidí phobal na Gaeilge: Still fighting na sean-chathanna céanna?
I mí Mhéan Fómhair beidh na mílte Gael ag dul chun na sráideanna i mórshiúl náisiúnta ar son na Gaeltachta agus na Gaeilge. Ach, an bhfuil pobal na Gaeilge ag troid na sean-chathanna céanna le breis agus caoga bliain? Agus cé chomh héifeachtach is a bhíonn léirsithe mar seo chun athrú polasaí a bhaint amach? Ar Seachtain, amharcann an t-iriseoir Áine Ní Bhreisleáin siar ar roinnt agóidí de chuid Conradh na Gaeilge agus an toradh a lean iad. Foclóir: Éileamh: Demand Maoiniú: Funding Maram: I suppose Mórshiúil: Procession Mianta: Wishes/Desires Féinriail: Autonomy Cumhachtaí: Powers Uaillmhianach: Ambitious Cáipéisí: Documents Ré: Era Gnáthphobal: Ordinary people Go borb: Abruptly or Gruffly Suaitheantas: Emblem Mana: Motto San áireamh: Included Rachmasóirí: A derogatory term for the wealthy Gan fiacail a chur ann: Not to mince one’s words Daoine ón iasacht: Outsiders Rathúil: Successful Snáithe: Thread Sean-chathanna: Old battles See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
20:36
--------
20:36
Gaiscí Mhichíl D san Áras and finding his successor
Cuireadh tús le hUachtaránacht Michael D Higgins i 2011, tar éis dó breis is milliún vóta a fháil agus sciar 56% faighte aige. Ó shín i leith, ghlac sé leis an dúshlán a bheith mar Uachtarán do chách, agus níor chuir sé fiacail ina fhocail agus é ag labhairt amach go poiblí ar ábhair éagsúla. Ach le deireadh a dhara téarma mar Uachtarán ag druidim linn agus a chomharba le roghnú sna míonna amach romhainn, cé a bheadh in ann teacht isteach sna sála air? Ar Seachtain, amharcann an Dr Katie Whelan siar ar an am a chaith Micheál D Ó hUigínn in Áras an Uachtaráin agus tugann sí spléachadh ar na féidearthachtaí atá ann dá chomharba. Foclóir: Éirimiúil: Intelligent Ualach: Weight/burden Beag beann ar: Regardless of Iontaofa: Trustworthy Ionannú: Identification Barántas: warrant Go héagórach: Unjustly Pardún iarbháis: Posthumous pardon Rochtain: Access Faillí: Negligence Níor chuir sé fiacail ina fhocal: He didn’t mince his words Cé is moite: Except Go neamhbhalbh: Point- blankly Iar-throdaí: Former fighter Ceap magaidh: Mockery Féidearthachtaí: Possibilities Tugadh bata agus bóthar dó: He was shown the door Ballraíocht: Membership Tost: Silence Dóchúlacht: Probability Urlabhraí: Spokesperson Bunús: Basis Sna sála air: On his heelsSee omnystudio.com/listener for privacy information.