Gaeltacht Bhaile Átha Cliath (cuid a haon): How long did traditional Gaeilge survive in Dublin?
Is fada an lá ó bhí ‘Gaeltacht Bhaile Átha Cliath’ ann. Mar sin de, is tearc ár gcuid eolas ar an gcineál Gaeilge a bhíodh á labhairt go traidisiúnta gan briseadh ann. Conas a bhí sí mar Ghaeilge? Cén saghas Gaeilge a bhíodh á labhairt i mBaile Átha Cliath agus cá huair a bhíodh sí á labhairt? Labhair Ciarán Dunbar le Colm Ó Broin taighdeoir neamhspleách as Baile Átha Cliath. Canúint – dialect Oidhreacht – heritage, tradition Taighde – research Nasc – connection Eachtra – happening Aisteach – strange Spochadh as – mocking Rud a thug le fios – something which evidenced Rud a léiríonn – something which reveals I bhfolach – hidden Déarfainn – I would say Scrúdú – investigation Ar an drochuair – unfortunately D’fhoilsigh sé – he published i dtuilleamaí – depending on Ceannródaí – pioneer Fianaise – evidence Lámhscríbhinní – manuscripts Logainmneacha – placenames Tréithe – chararcteristics Foclaí (focail) – words Blas – accent Neamspleách – independent Go foghrúil – phoneticallySee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
21:14
--------
21:14
Bean an Tí exodus: Rethinking na coláistí samhraidh
Tá athmhachnamh le déanamh ar mhúnla na gcoláistí samhraidh chun todhchaí na hearnála a dheimhniú. Le titim shuntasach ar líon na leapacha atá ar fáil do scoláirí, ganntanas mná agus fir tí agus na céadta daltaí fágtha ar liostaí feithimh, tá gníomh radacach de dhíth le dul i ngleic leis na dúshláin mhóra seo. Ach, cad é an dóigh is fearr leis na coláistí luachmhara seo a chaomhnú? Agus cad é a tharla le blianta beaga anuas leis an earnáil a chur i mbaol sa chéad dul síos? *Suirbhé le haghaidh deis dearbhán 500 euro One4All a bhuachaint: Téigh chuig mypodcastfeedback.com agus cur an cód ‘POD’ isteach.* Foclóir: Iargúlta: Remote Geilleagar: Economy Séasúrach: Seasonal Fostaíocht: Employment Nós: Ritual or habit Os cionn: Over Tumoideachas: Immersive education Neamhspleáchas: Independence Uasmhéid: Maximum Dosaen: Dozen Earnáil: Sector Clochar: Convent Scoil chónaithe: Boarding school Mealladh: Entice Todhchaí: Future Greanta: Engraved Féidearthachtaí: Possibilities I bhfách: In favour of This podcast was funded by the local democracy fund.See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
18:43
--------
18:43
Moving Maighdean Mhuire: Mass hysteria nó míorúilt diaga?
I rith samhradh na bliana 1985, bhí Éire corraithe leis an bparanormáltacht. Thosaigh dealbha diaganta den Mhaighdean Mhuire ar fud na tíre ag bogadh. Ach cad é a ghríosaigh na heachtraí seo? Cén fáth go raibh an Eaglais míchompordach leis an méid a bhí ag tarlú? Agus an míorúilt a bhí ann i ndáiríre, nó mass hysteria? Ar Seachtain, amharcann Doireann Ní Bhriain siar ar an bhliain inár thosaigh na dealbha ag bogadh. Foclóir: Ag urnaí: Praying Deabhóid: Devotion Foláireamh: Warning Diaga: Sacred Cráifeach: Religious Is iomráití: Most well-known Ar bhinn an tséipéil: On the gable on the church Iniúchadh: Inspection Iontaofa: Trustworthy Tairbhe a bhaint as: To benefit from Oilithreacht: Pilgrimage Míshocair: Unstable Frithghiniúint: Contraception An Mhaighdean Mhuire: Our Lady Clapsholas: Twilight Ag stánadh: Staring Samhlú: Visualisation Easpag: Bishop Díspeag: Belittle Maslach: Degrading Tua: Axe Lámhscríbhinní: Manuscripts Míorúilt: MiracleSee omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
20:42
--------
20:42
An troid ar son Sam: The Gaeltacht’s glory days
Tá lá de na laethanta is tábhachtaí san fhéilire ag teannadh linn, All-Ireland Final Day. Tá dhá chraobh bainte amach ag Dún na nGall cheana ach is iad Ciarraí an foireann is rathúla i stair peile na tíre seo agus iad sa tóir ar chraobh uimhir 39 i mbliana. Le stair shaibhir peile fhoireann Jack O’Connor agus draíocht fhoireann Jim McGuinness, amharcann Tadhg Evans, eagraí spóirt leis The Wicklow People, siar ar bhlianta órga na bhfathach peile seo. Foclóir: I bhfeighil: In charge Ré órga: Golden era Sean-naimhde: Old enemies Go smior: To the core Craobh: Championship Tréimshe: Period of time Tréaslú: Congratulations Athimirt: replay Dul san iomaíocht: To compete An lámh in uachtar: The upper hand Sár-choimhlint: Super contest Rogha na coitiantachta: The front runner Ní mar a shíltear a bhítear: Things are not as they seem A leithéid: The likes of Neodrach: Neutral Pointe beirithe: Boiling point See omnystudio.com/listener for privacy information.
--------
21:45
--------
21:45
‘Israel’ sa Ghaeltacht: Smaointe radacacha Desmond Fennell
Ba smaointeoir, scríbhneoir aistí agus fealsamh radacach é Desmond Fennell. Chuaigh a chuid tuairimí i gcoinne an ‘status quo’ go minic agus ní raibh eagla ar Fennell riamh snámh in aghaidh easa. Chruthaigh sé meas agus conspóid araon - cibé áit a ndeachaigh sé. Ach, ar chreid sé féin sna smaointe radacacha a bhí aige? Ar Seachtain, labhraíonn Toner Quinn, eagarthóir an leabhar ‘The Radical Thinking of Desmond Fennell’, faoin na barúlacha neamhghnácha chuir an tír ag smaoineamh. Foclóir: Snámh in aghaidh easa: Swim against the current Fealsúnaigh: Philosopher Athbheoigh: Revitalise Fostaíocht: Employment Ré ar leith: A distinctive era Dlúthchara: A close friend Athrú struchtúrach: Structural change Feiliúnach: Suitable Clár oibre: Agenda Fréamhacha: Roots Geilleagar: Economy Neamhspleách: Independent Athmachnamh: Rethink Dioscúrsa: Discourse See omnystudio.com/listener for privacy information.
Brasil